Oedipus · Iocasta

OED iam nocte Tītān dubius expulsā redit

et nūbe maestus squālidā exorītur iubar

lūmenque flammā trīste lūctificā gerēns

prōspiciet avidā peste sōlātās domōs,

strāgemque quam nox fēcit ostendet diēs.

quisquamne rēgnō gaudet? ō fallāx bonum,

quantum malōrum fronte quam blandā tegis!

ut alta ventōs semper excipiunt iuga

rūpemque saxīs vāsta dirimentem freta

quamvīs quiētī verberant flūctūs maris,

imperia sīc excelsa Fortūnae obiacent.

quam bene parentis scēptra Polybī fūgeram!

cūrīs solūtus exul intrepidus vagāns

(caelum deōsque testor) in rēgnum incīdī.

īnfanda timeō, nē meā genitor manū

perimātur; hoc mē Delphicae laurūs monent,

aliudque nōbīs maius indīcunt scelus.

est maius aliquod patre mactātō nefās?

prō misera pietās, ēloquī fātum pudet:

thalamōs parentis Phoebus et dīrōs torōs

nātō minātur impiā incestōs face.

hic mē paternīs expulit rēgnīs timor,

hōc ego penātēs profugus excessī meōs;

parum ipse fīdēns mihimet in tūtō tua,

Nātūra, posuī iūra. cum magna horreās,

quod posse fierī nōn putēs metuās tamen.

cūncta expavēscō mēque nōn crēdō mihi.

iamiam aliquid in nōs fāta mōlīrī parant.

nam quid rear quod ista Cadmēae luēs

īnfēsta gentī strāge tam lātē ēditā

mihi parcit ūnī? cui reservāmur malō?

inter ruīnās urbis et semper novīs

dēflenda lacrimīs fūnera ac populī struem

incolumis astō, scīlicet Phoebī reus.

spērāre poterās sceleribus tantīs darī

rēgnum salūbre? fēcimus caelum nocēns.

nōn aura gelidō lēnis afflātū fovet

anhēla flammīs corda, nōn Zephyrī levēs

spīrant, sed ignēs auget aestiferī canis

Tītān, leōnis terga Nemeaeī premēns.

dēseruit amnēs ūmor atque herbās color

āretque Dircē, tenuis Ismēnus fluit

et tinguit inopī nūda vix undā vada.

obscūra caelō lābitur Phoebī soror,

trīstisque mundus nūbilō pallet diē.

nūllum serēnīs noctibus sīdus micat,

sed gravis et āter incubat terrīs vapor;

obtēxit arcēs caelitum ac summās domōs

īnferna faciēs. dēnegat frūctum Cerēs

adulta et, altīs flāva cum spīcīs tremat,

ārente culmō sterilis ēmoritur seges.

nec ūlla pars immūnis exitiō vacat,

sed omnis aetās pariter et sexus ruit,

iuvenēsque senibus iungit et natīs patrēs

fūnesta pestis. ūna fax thalamōs cremat,

flētūque acerbō fūnera et questū carent.

quīn ipsa tantī pervicāx clādēs malī

siccāvit oculōs, quodque in extrēmīs solet,

periēre lacrimae. portat hunc aeger parēns

suprēmum ad ignem, māter hunc āmēns gerit

properatque ut alium repetat in eundem rogum.

quīn lūctū in ipsō lūctus exorītur novus,

suaeque circā fūnus exsequiae cadunt.

tum propria flammīs corpora aliēnīs cremant:

dīripitur ignis, nūllus est miserīs pudor.

nōn ossa tumulī lēcta discrētī tegunt;

ārsisse satis est. pars quota in cinerēs abit!

dēst terra tumulīs, iam rogōs silvae negant.

nōn vōta, nōn ars ūlla correptōs levant.

cadunt medentēs: morbus auxilium trahit.

affūsus ārīs supplicēs tendō manūs

mātūra poscēns fāta, praecurram ut prior

patriam ruentem, nēve post omnēs cadam

fīamque rēgnī fūnus extrēmum meī.

ō saeva nimium nūmina, ō fātum grave!

negātur ūnī nempe in hōc populō mihi

mors tam parāta. sperne lētālī manū

contācta rēgna, linque lacrimās, fūnera,

tābifica caelī vitia quae tēcum invehis

īnfaustus hospes, profuge iamdūdum ōcius

vel ad parentēs. IO quid iuvat, coniūnx, mala

gravāre questū? rēgium hoc ipsum reor,

adversa capere, quōque sit dubius magis

status et cadentis imperī mōlēs labet,

hōc stāre certō pressius fortem gradū.

haud est virīle terga Fortūnae dare.

OED abest pavōris crīmen ac probrum procul,

virtūsque nostra nescit ignāvōs metūs.

sī tēla contrā stricta, sī vīs horrida

Māvortis in mē rueret, adversus ferōs

audāx Gigantas obviās ferrem manūs.

nec Sphinga caecīs verba nectentem modīs

fūgī: cruentōs vātis īnfandae tulī

rictūs et albēns ossibus sparsīs solum;

cumque ē supernā rūpe iam praedae imminēns

aptāret ālās, verbera et caudae movēns

saevī leōnis mōre conciperet minās,

carmen poposcī. sonuit horrendum īnsuper,

crepuēre mālae, saxaque impatiēns morae

revulsit unguī vīscera expectāns mea.

nōdōsa sortis verba et implexōs dolōs

ac trīste carmen ālitis solvī ferae.

quid sēra mortis vōta nunc dēmēns facis?

licuit perīre. laudis hoc pretium tibi

scēptrum et perēmptae Sphingis haec mercēs datur.

ille, ille dīrus callidī mōnstrī cinis

in nōs rebellat, illa nunc Thēbās luēs

perēmpta perdit. ūna iam superest salūs,

sī quam salūtis Phoebus ostendat viam.

CHORUS

occidis, Cadmī generōsa prōlēs,

urbe cum tōtā; viduās colōnīs

respicis terrās, miseranda Thēbē.

carpitur lētō tuus ille, Bacche,

mīles, extrēmōs comes ūsque ad Indōs,

ausus Eōīs equitāre campīs,

fīgere et mundō tua signa prīmō.

cinnamī silvīs Arabās beātōs

vīdit et versās equitis sagittās,

terga fallācis metuenda Parthī.

lītus intrāvit pelagī rubentis;

prōmit hinc ortūs aperitque lūcem

Phoebus et flammā propiōre nūdōs

īnficit Indōs.

stirpis invictae genus interīmus,

lābimur saevō rapiente fātō.

dūcitur semper nova pompa Mortī,

longus ad manēs properātur ōrdō

agminis maestī, seriēsque trīstis

haeret, et turbae tumulōs petentī

nōn satis septem patuēre portae;

stat gravis strāgēs, premiturque iūnctō

fūnere fūnus.

prīma vīs tardās tetigit bidentēs:

lāniger pinguēs male carpsit herbās.

colla tāctūrus steterat sacerdōs —

dum manus certum parat alta vulnus,

aureō taurus rutilante cornū

lābitur sēgnis. patuit sub ictū

ponderis vāstī resolūta cervīx.

nec cruor, ferrum maculāvit ātrā

turpis ē plāgā saniēs profūsa.

sēgnior cursū sonipēs in ipsō

concīdit gȳrō dominumque prōnō

prōdidit armō.

incubant agrīs pecudēs relictae;

taurus armentō pereunte marcet;

dēficit pāstor, grege dēminūtō,

tābidōs inter moriēns iuvencōs.

nōn lupōs cervī metuunt rapācēs;

cessat īrātī fremitus leōnis;

nūlla villōsīs feritās in ursīs;

perdidit pestem latebrōsa serpēns,

āret, et siccō moritur venēnō.

nōn silva suā decorāta comā

fundit opācīs montibus umbrās,

nōn rūra virent ūbere glēbae,

nōn plēna suō vītis Iacchō

bracchia curvat:

omnia nostrum sēnsēre malum.

rūpēre Erebī claustra profundī

turba sorōrum face Tartareā

Phlegethōnque suā mōtam rīpā

miscuit undīs Styga Sīdoniīs.

Mors ātra avidōs ōris hiātūs

pandit et omnēs explicat ālās;

quīque capācī turbida cumbā

flūmina servat, dūrus sēniō

nāvita crūdō, vix assiduō

bracchia contō lassāta refert,

fessus turbam vectāre novam.

quīn Taenariī vincula ferrī

rūpisse canem fāma et nostrīs

errāre locīs, mūgīsse solum,

vaga per lūcōs ‹volitāsse sacrōs› simulācra virum

maiōra virīs; bis Cadmēum

nive discussā tremuisse nemus,

bis turbātam sanguine Dircēn,

nocte silentī

‹bis per mūrōs› Amphīoniōs ululāsse canēs.

ō dīra nōvī faciēs lētī —

gravior lētō! piger ignāvōs

alligat artūs languor et aegrō

rubor in vultū maculaeque cutem

sparsēre levēs; tum vapor ipsam

corporis arcem flammeus ūrit

multōque genās sanguine tendit

oculīque rigent,

resonant aurēs

stillatque niger nāris aduncae

cruor et vēnās rumpit hiantēs;

intima crēber vīscera quassat

gemitus strīdēns. iamque amplexū

frīgida pressō saxa fatīgant;

quōs līberior domus ēlātō

cūstōde sinit, petitis fontēs,

aliturque sitis latice ingestō.

prōstrāta iacet turba per ārās

ōratque morī: sōlum hoc facilēs

tribuēre deī. dēlūbra petunt,

haud ut vōtō nūmina placent,

sed iuvat ipsōs satiāre deōs.

quisnam ille properō rēgiam gressū petit?

adestne clārus sanguine ac factīs Creō

an aeger animus falsa prō vērīs videt?

adest petītus omnibus vōtīs Creō.

OEDIPUS

horrōre quatior, fāta quō vergant timēns,

trepidumque geminō pectus affectū labat:

ubi laeta dūrīs mixta in ambiguō iacent,

incertus animus scīre cum cupiat timet.

germāne nostrae coniugis, fessīs opem

sī quam reportās, vōce properātā ēdocē.

CREŌ

respōnsa dubia sorte perplexā latent.

OEDIPUS

dubiam salūtem quī dat afflīctīs negat.

CREŌ

ambāge flexā Delphicō mōs est deō

arcāna tegere.

OEDIPUS

fāre, sit dubium licet:

ambigua sōlī nōscere Oedipodae datur.

CREŌ

caedem expiārī rēgiam exiliō deus

et interēmptum Lāium ulcīscī iubet:

nōn ante caelō lūcidus curret diēs

haustūsque tūtōs aetheris pūrī dabit.

OEDIPUS

et quis perēmptor inclutī rēgis fuit?

quem memoret ēde Phoebus, ut poenās luat.

CREŌ

sit, precor, dīxisse tūtum vīsū et audītū horrida;

torpor īnsēdit per artūs, frīgidus sanguis coit.

ut sacrāta templa Phoebī supplicī intrāvī pede

et piās nūmen precātus rīte summīsī manūs,

gemina Parnāsī nivālis arx trucem fremitum dedit,

imminēns Phoebēa laurus tremuit et mōvit domum,

ac repente sāncta fontis lympha Castaliī stetit.

incipit Lētōa vātēs spargere horrentēs comās

et patī commōta Phoebum. contigit nōndum specum —

ēmicat vāstō fragōre maior hūmānō sonus:

“mītia Cadmēīs remeābunt sīdera Thēbīs,

sī profugus Dircēn Ismēnida līqueris hospes,

rēgis caede nocēns, Phoebō iam nōtus et īnfāns.

nec tibi longa manent scelerātae gaudia caedis:

tēcum bella gerēs, nātīs quoque bella relinquēs,

turpis māternōs iterum revolūtus in ortūs.”

OEDIPUS

quod facere monitū caelitum iussus parō,

fūnctī cineribus rēgis hoc decuit darī,

nē sāncta quisquam scēptra violāret dolō.

rēgī tuenda maximē rēgum est salūs:

quaerit perēmptum nēmo quem incolumem timet.

CREŌ

cūram perēmptī maior excussit timor.

OEDIPUS

pium prohibuit ūllus officium metus?

CREŌ

prohibent nefandī carminis trīstēs minae.

OEDIPUS

nunc expiētur nūminum imperiō scelus.

quisquis deōrum rēgna plācātus vidēs:

tū, tū, penes quem iūra praecipitis polī;

tūque, ō serēnī maximum mundī decus,

bis sēna cursū signa quī variō regis,

quī tarda celerī saecula ēvolvis rotā;

sororque frātrī semper occurrēns tuō,

noctivaga Phoebē; quīque ventōrum potēns

aequor per altum caerulōs currūs agis;

et quī cārentēs lūce dispōnis domōs —

adeste! cuius Lāius dextrā occidit,

hunc nōn quiēta tēcta, nōn fīdī larēs,

nōn hospitālis exulem tellūs ferat;

thalamīs pudendīs doleat et prōle impiā;

hic et parentem dexterā perimat suā,

faciatque (num quid gravius optārī potest?)

quidquid ego fūgī. nōn erit veniae locus.

per rēgna iūrō quaeque nunc hospes gerō

et quae relīquī, perque penetrālēs deōs,

per tē, pater Neptūne, quī flūctū levī

utrimque nostrō geminus allūdis solō;

et ipse nostrīs vōcibus testis venī,

fātidica vātis ōra Cirrhaeae movēns.

ita molle senium dūcat et summum diem

sēcūrus altō reddat in soliō parēns,

sōlāsque Meropē nōverit Polybī facēs,

ut nūlla sontem grātia ēripiet mihi.

sed quō nefandum facinus admissum locō est,

memorāte: apertō marte an īnsidiīs iacet?

CREŌ

frondifera sānctae nemora Castaliae petēns

calcāvit artīs obsitum dūmīs iter,

trigemina quā sē spargit in campōs via.

secat ūna grātum Phocidos Bacchō solum,

unde altus arva dēserit, caelum petēns

clēmenter āctō colle, Parnāsus biceps;

at ūna bimarēs Sīsyphī terrās adit;

Ōlenia in arva tertius trāmes cavā

convalle serpēns tangit errantēs aquās

gelidumque dirimit amnis Ēvēnī vadum.

hīc pāce fretum subita praedōnum manus

aggressa ferrō facinus occultum tulit. —

in tempore ipsō sorte Phoebēā excitus

Tīresia tremulō tardus accelerat genū

comesque Mantō lūce viduātum trahēns.

OEDIPUS

sacrāte dīvīs, proximum Phoebō caput,

respōnsa solve, fāre quem poenae petant.

TĪRESIA

quod tarda fātū est lingua, quod quaerit morās,

haud tē quidem, magnanime, mīrārī addecet:

vīsū cārentī magna pars vērī latet.

sed quō vocat mē patria, quō Phoebus, sequar:

fāta ēruantur. sī foret viridis mihi

calidusque sanguis, pectore exciperem deum.

appellite ārīs candidum tergō bovem

curvōque numquam colla dēpressam iugō.

tū lūcis inopem, nāta, genitōrem regēns

manifesta sacrī signa fātidicī refer.

MANTŌ

opīma sānctās victima ante ārās stetit.

TĪRESIA

in vōta superōs vōce sollemnī vocā

arāsque dōnō tūris Eōī exstrue.

MANTŌ

iam tūra sacrīs caelitum ingessī focīs.

TĪRESIA

quid flamma? largās iamne comprēndit dapēs?

MANTŌ

subitō refulsit lūmine et subitō occidit.

TĪRESIA

utrumne clārus ignis et nitidus stetit

rēctusque pūrum verticem caelō tulit

et summam in aurās fūsus explicuit comam,

an latera circā serpit incertus viae

et fluctuante turbidus fūmō labat?

MANTŌ

nōn ūna faciēs mōbilis flammae fuit.

imbrifera quālis implicat variōs sibi

Īris colōrēs, parte quae magnā polī

curvāta pictō nūntiat nimbōs sinū

(quis dēsit illī quīve sit dubitēs color),

caerulea fulvīs mixta oberrāvit notīs,

sanguinea rūrsus, ultima in tenebrās abīt.

sed ecce pugnāx ignis in partēs duās

discēdit, et sē scindit ūnīus sacrī

discors favīlla. genitor, horrēscō intuēns:

lībāta Bacchī dōna permūtat cruor

ambitque dēnsus rēgium fūmus caput

ipsōsque circā spissior vultūs sedet

et nūbe dēnsā sordidam lūcem abdidit.

quid sit, parēns, effāre.

TĪRESIA

quid fārī queam

inter tumultūs mentis attonitae vagus,

quidnam loquar? sunt dīra sed in altō mala.

solet īra certīs nūminum ostendī notīs:

quid istud est quod esse prōlātum volunt

iterumque nōlunt et trucēs īrās tegunt?

pudet deōs nescioquid. hūc properē admovē

et sparge salsā colla taurōrum molā.

placidōne vultū sacra et admōtās manūs

patiuntur?

MANTŌ

altum taurus attollēns caput

prīmōs ad ortūs positus expāvit diem

trepidusque vultum oblīquat et radiōs fugit.

TĪRESIA

ūnōne terram vulnere afflīctī petunt?

MANTŌ

iuvenca ferrō sēmet oppositō induit

et vulnere ūnō cecidit. at taurus duōs

perpessus ictūs hūc et hūc dubius ruit

animamque fessus vix reluctantem exprimit.

TĪRESIA

utrum citātus vulnere angustō micat

an lentus altās irrigat plāgās cruor?

MANTŌ

huius per ipsam quā patet pectus viam

effūsus amnis; huius exiguō gravēs

maculantur ictūs imbre, sed versus retrō

per ōra multus sanguis atque oculōs redit.

TĪRESIA

īnfausta magnōs sacra terrōrēs cient. —

sed ēde certās vīscerum nōbīs notās.

MANTŌ

genitor, quid hoc est? nōn levī mōtū, ut solent,

agitāta trepidant exta, sed tōtās manūs

quatiunt novusque prōsilit vēnīs cruor.

cor marcet aegrum penitus ac mersum latet

līventque vēnae. magna pars fibrīs abest

et felle nigrō tābidum spūmat iecur

ac, semper ōmen ūnicō imperiō grave,

ēn capita paribus bīna cōnsurgunt torīs.

sed utrumque caesum tenuis abscondit caput

membrāna, latebram rēbus occultīs negāns.

hostīle validō rōbore īnsurgit latus

septemque vēnās tendit. hās omnēs retrō

prohibēns revertī līmes oblīquus secat.

mūtātus ōrdō est: sēde nīl propriā iacet,

sed ācta retrō cūncta. nōn animae capāx

in parte dextrā pulmo sanguineus iacet,

nōn laeva cordī regio, nōn mollī ambitū

ōmenta pinguēs viscerī obtendunt sinūs.

nātūra versa est; nūlla lēx uterō manet.

scrūtēmur unde tantus hic extīs rigor. —

quod hoc nefās? conceptus innuptae bovis,

nec mōre solitō positus aliēnō in locō

implet parentem. membra cum gemitū movet,

rigōre tremulō dēbilēs artūs micant.

īnfēcit ātrās līvidus fibrās cruor

temptantque turpēs mōbilem truncī gradum

et ināne surgit corpus ac sacrōs petit

cornū ministrōs. vīscera effugiunt manum.

neque ista, quae tē pepulit, armentī gravis

vōx est nec usquam territī resonant gregēs:

immūgit ārīs ignis et trepidant focī.

OEDIPUS

quid ista sacrī signa terrificī ferant

exprōme; vōcēs aure nōn timidā hauriam.

TĪRESIA

hīs invidēbis quibus opem quaeris malīs.

OEDIPUS

memorā, quod ūnum scīre caelicolae volunt,

contāminārit rēge quis caesō manūs.

TĪRESIA

nec alta caelī quae levī pinnā secant

nec fibra vīvīs rapta pectoribus potest

ciēre nōmen; alia temptanda est via.

ipse ēvocandus noctis aeternae plāgīs,

ēmissus Erebō ut caedis auctōrem indicet;

reseranda tellūs, Dītis implācābile

nūmen precandum, populus īnfernae Stygis

hūc extrahendus. ēde cui mandēs sacrum,

nam tē, penes quem summa rēgnōrum, nefās

invīsere umbrās.

OEDIPUS

tē, Creō, hic poscit labor,

ad quem secundum rēgna respiciunt mea.

TĪRESIA

dum nōs profundae claustra laxāmus Stygis,

populāre Bacchī laudibus carmen sonet.

CHORUS

effūsam redimīte comam nūtante corymbō,

mollia Nȳsaeīs armātus bracchia thyrsīs,

lūcidum caelī decus, hūc ades vōtīs

quae tibi nōbilēs Thēbae, Bacche, tuae

palmīs supplicibus ferunt.

hūc adverte favēns virgineum caput,

vultū sīdereō discute nūbila

et trīstēs Erebī minās

avidumque fātum.

tē decet cingī comam flōribus vernīs,

tē caput Tyriā cohibēre mitrā

hederāve mollem bāciferā

religāre frontem,

spargere effūsōs sine lēge crīnēs,

rūrsus adductō revocāre nōdō,

quālis īrātam metuēns novercam

crēverās falsōs imitātus artūs,

crīne flāventī simulāta virgō,

lūteā vestem retinente zōnā.

inde tam mollēs placuēre cultūs

et sinūs laxī fluidumque syrma.

vīdit aurātō residēre currū,

veste cum longā regere et leōnēs,

omnis Eōae plāga vāsta terrae,

quī bibit Gangēn niveumque quisquis

frangit Araxēn.

tē senior turpī sequitur Sīlēnus asellō,

turgida pampineīs redimītus tempora sertīs.

condita lascīvī dēdūcunt orgia mystae:

tē Bassaridum comitāta cohors

nunc Ēdōnō pede pulsāvit

sola Pangaeō, nunc Thrēiciō

vertice Pindī. nunc Cadmēās

inter mātrēs impia maenās

comes Ōgygiō vēnit Iacchō,

nebride sacrā praecīncta latus

thyrsumque levem

vibrante manū;

tibi commōtae pectora mātrēs

fūdēre comam.

iam post lacerōs

Pentheos artūs Thȳades oestrō

membra remissae velut ignōtum

vīdēre nefās.

pontī rēgna tenet nitidī mātertera Bacchī

Nēreidumque chorīs Cadmēia cingitur Īnō;

iūs habet in flūctūs magnī puer advena pontī,

cognātus Bacchī, nūmen nōn vīle Palaemōn.

tē Tyrrhēna, puer, rapuit manus,

et tumidum Nēreus posuit mare,

caerula cum prātīs mūtat freta:

hinc vernō platanus foliō viret

et Phoebō laurus cārum nemus;

garrula per rāmōs avis obstrepit;

vīvācēs hederās rēmus tenet,

summa ligat vītis carchēsia;

Īdaeus prōrā fremuit leō,

tigris puppe sedet Gangētica.

tum pīrāta fretō pavidus natat

et nova dēmersōs faciēs habet:

bracchia prīma cadunt praedōnibus

illīsumque uterō pectus coit,

parvula dēpendet laterī manus

et dorsō flūctum curvō subit,

lūnātā scindit caudā mare,

et sequitur curvus fugientia carbasa delphīn.

dīvite Pactōlus vēxit tē Lȳdius undā,

aurea torrentī dēdūcēns flūmina rīpā;

laxāvit vīctōs arcūs Geticāsque sagittās

lactea Massagetēs quī pōcula sanguine miscet;

rēgna securigērī Bacchum sēnsēre Lycūrgī,

sēnsēre terrae †Zalacum ferōcēs

et quōs vīcīnus Boreās ferit

arva mūtantēs, quāsque Maeōtis

alluit gentēs frīgidō flūctū,

quāsque dēspectat vertice ē summō

sīdus Arcadium geminumque plaustrum.

ille dispersōs domuit Gelōnōs,

arma dētrāxit trucibus puellīs:

ōre dēiectō petiēre terram

Thermōdontiacae catervae,

positīsque tandem levibus sagittīs

Maenades factae. sacer Cithaerōn

sanguine undāvit

Ophīoniāque caede;

Proetides silvās petiēre et Argos

praesente Bacchum coluit novercā.

Naxus Aegaeō redimīta pontō

trādidit thalamīs virginem relictam,

meliōre pēnsāns damna marītō.

pūmice ex siccō

flūxit Nyctelius latex;

garrulī grāmen secuēre rīvī,

combibit dulcēs humus alta sūcōs

niveīque lactis candidōs fontēs

et mixta odōrō Lesbia cum thymō.

dūcitur magnō nova nūpta caelō:

sollemne Phoebus carmen

īnfūsīs humerō capillīs

cantat et geminus Cupīdō concutit taedās,

tēlum dēposuit Iuppiter igneum

ōditque Bacchō veniente fulmen.

lūcida dum current annōsī sīdera mundī,

Ōceanus clausum dum flūctibus ambiet orbem,

lūnaque dīmissōs dum plēna recolliget ignēs,

dum mātūtīnōs praedīcet Lūcifer ortūs,

altaque caeruleum dum Nerea nesciet Arctos,

candida fōrmōsī venerābimur ōra Lyaeī.

OEDIPUS

etsī ipse vultus flēbilēs praefert notās,

exprōme cuius capite placēmus deōs.

CREŌ

fārī iubēs tacēre quae suādet metus.

OEDIPUS

sī tē ruentēs nōn satis Thēbae movent,

at scēptra moveant lāpsa cognātae domūs.

CREŌ

nescīsse cupiēs nōsse quae nimium expetis.

OEDIPUS

iners malōrum remedium ignōrantia est.

itane et salūtis pūblicae indicium obruēs?

CREŌ

ubi turpis est medicīna, sānārī piget.

OEDIPUS

audīta fāre, vel malō domitus gravī

quid arma possint rēgis īrātī sciēs.

CREŌ

ōdēre rēgēs dicta quae dīcī iubent.

OEDIPUS

mitteris Erebō vīle prō cūnctīs caput,

arcāna sacrī vōce nī retegis tuā.

CREŌ

tacēre liceat. ūlla lībertās minor

ā rēge petitur?

OEDIPUS

saepe vel linguā magis

rēgī atque rēgnō mūta lībertās obest.

CREŌ

ubi nōn licet tacēre, quid cuiquam licet?

OEDIPUS

imperia solvit quī tacet iussus loquī.

CREŌ

coācta verba placidus accipiās precor.

OEDIPUS

ūllīne poena vōcis expressae fuit?

CREŌ

est procul ab urbe lūcus īlicibus niger

Dircaea circā vallis irriguae loca.

cupressus altīs exserēns silvīs caput

virente semper alligat truncō nemus,

curvōsque tendit quercus et putrēs sitū

annōsa rāmōs: huius abrūpit latus

edāx vetustās; illa, iam fessā cadēns

rādīce, fulta pendet aliēnā trabe.

* * *

amāra bācās laurus et tiliae levēs

et Paphia myrtus et per immēnsum mare

mōtūra rēmōs alnus et Phoebō obvia

ēnōde Zephyrīs pīnus oppōnēns latus.

mediō stat ingēns arbor atque umbrā gravī

silvās minōrēs urget et magnō ambitū

diffūsa rāmōs ūna dēfendit nemus.

trīstis sub illā, lūcis et Phoebī īnscius,

restāgnat ūmor frīgore aeternō rigēns;

līmōsa pigrum circumit fontem palūs.

hūc ut sacerdōs intulit senior gradum,

haud est morātus. * * *

* * * praestitit noctem locus.

tum effossa tellūs et super raptī rogīs

iaciuntur ignēs. ipse fūnestō integit

vātēs amictū corpus et frondem quatit,

lūgubris īmōs palla perfundit pedēs,

mortifera cānam taxus astringit comam.

squālente cultū maestus ingreditur senex.

nigrō bidentēs vellere atque ātrae bovēs

antrō trahuntur; flamma praedātur dapēs

vīvumque trepidat igne fērālī pecus.

vocat inde manēs tēque quī manēs regis

et obsīdentem claustra lētālis lacūs,

carmenque magicum volvit et rabidō mināx

dēcantat ōre quidquid aut plācat levēs

aut cōgit umbrās. sanguinem lībat focīs

solidāsque pecudēs ūrit et multō specum

saturat cruōre, lībat et niveum īnsuper

lactis liquōrem, fundit et Bacchum manū

laevā; canitque rūrsus ac terram intuēns

graviōre mānēs vōce et attonitā citat.

lātrāvit Hecatēs turba, ter vallēs cavae

sonuēre maestum, tōta succussō solō

pulsāta tellūs. “audior,” vātēs aït,

“rata verba fūdī: rumpitur caecum chaos

iterque populīs Dītis ad superōs datur.”

subsēdit omnis silva et ērēxit comās,

dūxēre rīmās rōbora, et tōtum nemus

concussit horror. terra sē retrō dedit

gemuitque penitus, sīve temptārī abditum

Acherōn profundum mente nōn aequā tulit,

sīve ipsa tellūs, ut daret fūnctīs viam,

compāge ruptā sonuit, aut īrā furēns

triceps catēnās Cerberus mōvit gravēs.

subitō dehīscit terra et immēnsō sinū

laxāta patuit. ipse pallentēs deōs

vīdī inter umbrās, ipse torpentēs lacūs

noctemque vēram — gelidus in vēnīs stetit

haesitque sanguis. saeva prōsiluit cohors

et stetit in armīs omne vīpereum genus,

frātrum catervae dente Dircaeō satae.

tum torva Erīnys sonuit et caecus Furor

Horrorque et ūnā quidquid aeternae creant

cēlantque tenebrae: Lūctus āvellēns comam

aegrēque lassum sustinēns Morbus caput,

gravis Senectūs sibimet et pendēns Metus

avidumque populī Pestis Ōgygiī malum.

nōs līquit animus; ipsa quae rītūs senis

artēsque nōrat stupuit; intrepidus parēns

audāxque damnō convocat Dītis ferī

exsangue vulgus. īlicō ut nebulae levēs

volitant et aurās līberō caelō trahunt.

nōn tot cadūcās ēducat frondēs Eryx,

nec vēre flōrēs Hybla tot mediō creat

cum exāmen artō nectitur dēnsum globō,

flūctūsque nōn tot frangit Īōnium mare,

nec tanta gelidī Strȳmonis fugiēns minās

permūtat hiemēs āles et caelum secāns

tepente Nīlō pēnsat Arctōās nivēs,

quot ille populōs vātis ēdūxit sonus.

pavidē latebrās nemoris umbrōsī petunt

animae trementēs. prīmus ēmergit solō,

dextrā ferōcem cornibus taurum premēns,

Zēthus; manūque sustinēns laevā chelyn

quī saxa dulcī trāxit Amphīōn sonō;

interque nātōs Tantalis tandem suōs

tūtō superba fert caput fastū grave

et numerat umbrās. peior hāc genetrīx adest

furibunda Agāvē, tōta quam sequitur manus

partīta rēgem; sequitur et Bacchās lacer

Pentheus tenetque saevus etiamnunc minās.

tandem vocātus saepe pudibundum extulit

caput atque ab omnī dissīdet turbā procul

cēlatque sēmet. īnstat et Stygiās precēs

geminat sacerdōs, dōnec in apertum efferat

vultūs opertōs Lāius — fārī horreō.

stetit per artūs sanguine effūsō horridus,

paedōre foedō squālidam obtentus comam,

et ōre rabidō fātur: “ō Cadmī effera

cruōre semper laeta cognātō domus,

vibrāte thyrsōs, entheā nātōs manū

lacerāte potius! maximum Thēbīs scelus

māternus amor est. patria, nōn īrā deum,

sed scelere raperis: nōn gravī flātū tibi

lūctificus Auster nec parum pluviō aethere

satiāta tellūs hālitū siccō nocet,

sed rēx cruentus, pretia quī saevae necis

scēptra et nefandōs occupat thalamōs patris,

ēgitque in ortūs sēmet et mātrī impiōs

fētūs regessit, quīque vix mōs est ferīs,

frātrēs sibi ipse genuit — implicitum malum,

magisque mōnstrum Sphinge perplexum suā.

tē, tē, cruentā scēptra quī dextrā geris,

tē pater inultus urbe cum tōtā petam

et mēcum Erīnyn prōnubam thalamī traham,

traham sonantēs verbera, incestam domum

vertam et penātēs impiō marte obteram.

proinde pulsum fīnibus rēgem ōcius

agite exulem. quodcumque fūnestō gradū

sōlum relinquet, vēre flōriferō virēns

reparābit herbās; spīritūs pūrōs dabit

vītālis aura, veniet et silvīs decor;

Lētum Luēsque Mors Labor Tabēs Dolor,

comitātus illō dignus, excēdent simul.

et ipse rapidīs gressibus sēdēs volet

effugere nostrās, sed gravēs pedibus morās

addam et tenēbō: rēpet incertus viae,

baculō senīlī trīste praetemptāns iter.

ēripite terrās, auferam caelum pater.”

OEDIPUS

et ossa et artūs gelidus invāsit tremor:

quidquid timēbam facere fēcisse arguor. —

torī iugālis abnuit Meropē nefās

sociāta Polybō, sospes absolvit manūs

Polybus meās: uterque dēfendit parēns

caedem stuprumque. quis locus culpae est super?

multō ante Thēbae Lāium āmissum gemunt,

Boeōta gressū quam meō tetigī loca.

falsusne senior an deus Thēbīs gravis? —

iamiam tenēmus callidī sociōs dolī:

mentītur ista praeferēns fraudī deōs

vātēs, tibique scēptra dēspondet mea.

CREŌ

egone ut sorōrem rēgiā expellī velim?

sī mē fidēs sacrāta cognātī laris

nōn continēret in meō certum statū,

tamen ipsa mē fortūna terrēret nimis

sollicita semper. liceat hoc tūtō tibi

exuere pondus nec recēdentem opprimat;

iam tē minōre tūtior pōnēs locō.

OEDIPUS

hortāris etiam sponte dēpōnam ut meā

tam gravia rēgna?

CREŌ

suādeam hoc illīs ego

in utrumque quīs est līber etiamnunc status;

tibi iam necesse est ferre fortūnam tuam.

OEDIPUS

certissima est rēgnāre cupientī via

laudāre modica et ōtium ac somnum loquī:

ab inquiētō saepe simulātur quiēs.

CREŌ

parumne mē tam longa dēfendit fidēs?

OEDIPUS

aditum nocendī perfidō praestat fidēs.

CREŌ

solūtus onere rēgiō rēgnī bonīs

fruor, domusque cīvium coetū viget,

nec ūlla vicibus surgit alternīs diēs

quā nōn propinquī mūnera ad nostrōs larēs

scēptrī redundent: cultus, opulentae dapēs,

dōnāta multīs grātiā nostrā salūs.

quid tam beātae dēsse fortūnae rear?

OEDIPUS

quod dēst. secunda nōn habent umquam modum.

CREŌ

incognitā igitur ut nocēns causā cadam?

OEDIPUS

num ratio vōbīs reddita est vītae meae?

num audīta causa est nostra Tīresiae? tamen

sontēs vidēmur. facitis exemplum: sequor.

CREŌ

quid sī innocēns sum?

OEDIPUS

dubia prō certīs solent

timēre rēgēs.

CREŌ

quī pavet vānōs metūs

vērōs merētur.

OEDIPUS

quisquis in culpā fuit

dīmissus ōdit: omne quod dubium est cadat.

CREŌ

sīc odia fīunt.

OEDIPUS

odia quī nimium timet

rēgnāre nescit: rēgna cūstōdit metus.

CREŌ

quī scēptra dūrō saevus imperiō gerit

timet timentēs: metus in auctōrem redit.

OEDIPUS

servāte sontem saxeō inclūsum specū.

ipse ad penātēs rēgiōs referam gradum.

CHORUS

nōn tū tantīs causa perīclīs,

nōn hinc Labdacidās petunt

fāta, sed veterēs deum

īrae sequuntur. Castalium nemus

umbram Sīdoniō praebuit hospitī

lāvitque Dircē Tyriōs colōnōs,

ut prīmum magnī nātus Agēnoris,

fessus per orbem fūrta sequī Iovis,

sub nostrā pavidus cōnstitit arbore

praedōnem venerāns suum,

monitūque Phoebī iussus errantī

comes īre vaccae quam nōn flexerat

vomer aut tardī iuga curva plaustrī,

dēseruit fugās nōmenque gentī

inauspicātā dē bove trādidit.

tempore ex illō nova mōnstra semper

prōtulit tellūs: aut anguis īmīs

vallibus ēditus annōsa circā

rōbora sībilat, superatque pīnūs,

suprā Chāoniās celsior arborēs

ērēxit caeruleum caput,

cum maiōre suī parte recumberet;

aut fēta tellūs impiō partū

effūdit arma.

sonuit reflexō classicum cornū

lituusque aduncō strīdulōs cantūs

ēlīsit aere * * * nōn ante linguās

agilēs et ōra vōcis ignōtae

clāmōre prīmum hosticō expertī.

agmina campōs cognāta tenent

dignaque iactō sēmine prōlēs,

ūnō aetātem permēnsa diē:

post Lūciferī nāta meātūs

ante Hesperiōs occidit ortūs.

horret tantīs advena mōnstrīs

populīque timet bella recentis,

dōnec cecidit saeva iuventūs

genetrīxque suō reddī gremiō

modo prōductōs vīdit alumnōs.

hāc trānsierit cīvīle nefās!

illa Herculeae norint Thēbae

proelia frātrum.

quid Cadmēī fāta nepōtis,

cum vīvācis cornua cervī

frontem rāmīs texēre novīs

dominumque canēs ēgēre suum?

praeceps silvās montēsque fūgit

citus Actaeōn, agilīque magis

pede per saltūs ac saxa vagus

metuit mōtās zephyrīs plūmās

et quae posuit rētia vītat,

dōnec placidī fontis in undā

cornua vīdit vultūsque ferōs,

ubi virgineōs fōverat artūs

nimium saevī dīva pudōris.

OEDIPUS

cūrās revolvit animus et repetit metūs.

obīsse nostrō Lāium scelere autumant

superī īnferīque, sed animus contrā innocēns

sibique melius quam deīs nōtus negat.

redit memoria tenue per vestīgium

cecidisse nostrī stīpitis pulsū obvium

datumque Dītī, cum prior iuvenem senex

currū superbus pelleret, Thēbīs procul,

Phōcaea trifidās regio quā scindit viās.

ūnanima coniūnx, explicā errōrēs, precor:

quae spatia moriēns Lāius vītae tulit?

prīmōne in aevō viridis an frāctō occidit?

IOCASTA

inter senem iuvenemque, sed propior senī.

OEDIPUS

frequēnsne turba rēgium cīnxit latus?

IOCASTA

plūrēs fefellit error ancipitis viae,

paucōs fidēlis curribus iūnxit labor.

OEDIPUS

aliquisne cecidit rēgiō fātō comes?

IOCASTA

ūnum fidēs virtūsque cōnsortem addidit.

OEDIPUS

teneō nocentem: convenit numerus, locus —

sed tempus adde.

IOCASTA

decima iam metitur seges.

SENEX

Corinthius tē populus in rēgnum vocat

patrium: quiētem Polybus aeternam obtinet.

OEDIPUS

ut undique in mē saeva Fortūna irruit!

ēdissere agedum quō cadat fātō parēns.

SENEX

animam senīlem mollis exsolvit sopor.

OEDIPUS

genitor sine ūllā caede dēfūnctus iacet.

testor, licet iam tollere ad caelum piē

pūrās nec ūlla scelera metuentēs manūs.

sed pars magis metuenda fātōrum manet.

SENEX

omnem paterna rēgna discutient metum.

OEDIPUS

repetam paterna rēgna, sed mātrem horreō.

SENEX

metuis parentem, quae tuum reditum expetēns

sollicita pendet?

OEDIPUS

ipsa mē pietās fugat.

SENEX

viduam relinquēs?

OEDIPUS

tangis ēn ipsōs metūs.

SENEX

effāre mersus quis premat mentem timor;

praestāre tacitam rēgibus soleō fidem.

OEDIPUS

cōnūbia mātris Delphicō monitū tremō.

SENEX

timēre vāna dēsine et turpēs metūs

dēpōne: Meropē vēra nōn fuerat parēns.

OEDIPUS

quod subditīvī praemium nātī petit?

SENEX

rēgum superbam līberī astringunt fidem.

OEDIPUS

sēcrēta thalamī fāre quō excipiās modō.

SENEX

hae tē parentī parvulum trādunt manūs.

OEDIPUS

tū mē parentī trādis? at quis mē tibi?

SENEX

pāstor nivōsō sub Cithaerōnis iugō.

OEDIPUS

in illa tēmet nemora quis cāsus tulit?

SENEX

illō sequēbar monte cornigērōs gregēs.

OEDIPUS

nunc adice certās corporis nostrī notās.

SENEX

forāta ferrō gesserās vestīgia,

tumōre nactus nōmen ac vitiō pedum.

OEDIPUS

quis fuerit ille quī meum dōnō dedit

corpus requīrō.

SENEX

rēgiōs pāvit gregēs;

minor sub illō turba pāstōrum fuit.

OEDIPUS

ēloquere nōmen.

SENEX

prīma languēscit senum

memoria, longō lassa sublābēns sitū.

OEDIPUS

potesne faciē nōscere ac vultū virum?

SENEX

fortasse nōscam; saepe iam spatiō obrutam

levis exolētam memoriam revocat nota.

OEDIPUS

ad sacra et ārās omne compulsum pecus

ducēs sequuntur: īte properē accersite,

famulī, penes quem summa cōnsistit gregum.

IOCASTA

sīve ista ratio sīve fortūna occulit,

latēre semper patere quod latuit diū:

saepe ēruentis veritās patuit malō.

OEDIPUS

malum timērī maius hīs aliquod potest?

IOCASTA

magnum esse magnā mōle quod petitur sciās.

concurrit illinc pūblica, hinc rēgis salūs,

utrimque paria; continē mediās manūs.

nihil lacessās: ipsa sē fāta explicent.

OEDIPUS

nōn expedit concutere fēlīcem statum:

tūtō movētur quidquid extrēmō in locō est.

IOCASTA

nōbilius aliquid genere rēgālī appetis?

nē tē parentis pigeat inventī vidē.

OEDIPUS

vel paenitendī sanguinis quaeram fidem:

sīc nōsse certum est. — ecce grandaevus senex,

arbitria sub quō rēgiī fuerant gregis,

Phorbās. refersne nōmen aut vultum senis?

SENEX

arrīdet animō fōrma; nec nōtus satis,

nec rūrsus iste vultus ignōtus mihi.

OEDIPUS

rēgnum obtinente Lāiō famulus gregēs

agitāstī opīmōs sub Cithaerōnis plāgā?

PHORBĀS

laetus Cithaerōn pābulō semper novō

aestīva nostrō prāta summittit gregī.

SENEX

nōscisne mēmet?

PHORBĀS

dubitat anceps memoria.

OEDIPUS

huic aliquis ā tē trāditur quondam puer?

effāre. dubitās? cūr genās mūtat color?

quid verba quaeris? vēritās ōdit morās.

PHORBĀS

obducta longō temporum tractū movēs.

OEDIPUS

fatēre, nē tē cōgat ad vērum dolor.

PHORBĀS

inūtile istī mūnus īnfantem dedī:

nōn potuit ille lūce, nōn caelō fruī.

SENEX

procul sit ōmen! vīvit et vīvat precor.

OEDIPUS

superesse quārē trāditum īnfantem negās?

PHORBĀS

ferrum per ambōs tenue trānsāctum pedēs

ligābat artūs; vulnerī innātus tumor

puerīle foedā corpus ūrēbat lue.

OEDIPUS

quid quaeris ultrā? fāta iam accēdunt prope. —

quis fuerit īnfāns ēdocē.

PHORBĀS

prohibet fidēs.

OEDIPUS

hūc aliquis ignem! flamma iam excutiet fidem.

PHORBĀS

per tam cruentās vēra quaerentur viās?

ignōsce, quaesō.

OEDIPUS

sī ferus videor tibi

et impotēns, parāta vindicta in manū est:

dīc vēra. quisnam, quōve generātus patre,

quā mātre genitus?

PHORBĀS

coniuge est genitus tuā.

OEDIPUS

dehīsce, tellūs, tūque, tenebrārum potēns,

in Tartara īma, rēctor umbrārum, rape

retrō reversās generis ac stirpis vicēs!

congerite, cīvēs, saxa in īnfandum caput,

mactāte tēlīs! mē petat ferrō parēns,

mē nātus, in mē coniugēs arment manūs

frātrēsque, et aeger populus ēreptōs rogīs

iaculētur ignēs. saeculī crīmen vagor,

odium deōrum, iūris exitium sacrī,

quā lūce prīmum spīritūs hausī rudēs

iam morte dignus. redde nunc animōs parēs,

nunc aliquid audē sceleribus dignum tuīs:

ī, perge, properō rēgiam gressū pete,

grātāre mātrī līberīs auctam domum!

CHORUS

fāta sī liceat mihi

fingere arbitriō meō,

temperem Zephyrō levī

vēla, nē pressae gravī

spīritū antennae tremant.

lēnis et modicē fluēns

aura nec vergēns latus

dūcat intrepidam ratem;

tūta mē mediā vehat

vīta dēcurrēns viā.

Cnosium rēgem timēns

astra dum dēmēns petit,

artibus fīsus novīs,

certat et vērās avēs

vincere ac falsīs nimis

imperat pinnīs puer,

nōmen ēripuit fretō.

callidus medium senex

Daedalus lībrāns iter

nūbe sub mediā stetit

ālitem expectāns suum,

quālis accipitris minās

fugit et sparsōs metū

colligit fētūs avis,

dōnec in pontō manūs

mōvit implicitās puer

compede audācis viae.

quidquid excessit modum

pendet īnstabilī locō. —

sed quid hoc? postēs sonant,

maestus et famulus manū

rēgius quassat caput.

ēde quid portēs nōvī.

NŪNTIUS

praedicta postquam fāta et īnfandum genus

dēprēndit ac sē scelere convictum Oedipus

damnāvit ipse, rēgiam īnfēstus petēns

invīsa properō tēcta penetrāvit gradū,

quālis per arvā Libycus īnsānit leō,

fulvam minācī fronte concutiēns iubam.

vultus furōre torvus atque oculī trucēs,

gemitus et altum murmur, et gelidus fluit

sūdor per artūs, spūmat et volvit minās

ac mersus altē magnus exundat dolor.

sēcum ipse saevus grande nescioquid parat

suīsque fātīs simile. “quid poenās moror?”

aït “hoc scelestum pectus aut ferrō petat

aut fervidō aliquis igne vel saxō domet.

quae tigris aut quae saeva vīsceribus meīs

incurret āles? ipse tū scelerum capāx,

sacer Cithaerōn, vel ferās in mē tuīs

ēmitte silvīs, mitte vel rabidōs canēs,

nunc redde Agāvēn. anime, quid mortem timēs?

mors innocentem sōla Fortūnae ēripit.”

haec fātus aptat impiam capulō manum

ēnsemque dūcit. “itane? tam magnīs brevēs

poenās sceleribus solvis atque ūnō omnia

pēnsābis ictū? moreris. hoc patrī sat est;

quid deinde mātrī, quid male in lūcem ēditīs

nātīs, quid ipsī quae tuum magnā luit

scelus ruīnā flēbilī patriae dabis?

solvendo nōn es. illa quae lēgēs ratās

Nātūra in ūnō vertit Oedipodā, novōs

commenta partūs, supplicīs eadem meīs

novētur. iterum vīvere atque iterum morī

liceat, renāscī semper ut totiēns nova

supplicia pendās. — ūtere ingeniō, miser!

quod saepe fierī nōn potest fīat diū:

mors ēligātur longa, quaerātur via

quā nec sepultīs mixtus et vīvīs tamen

exēmptus errēs. morere, sed citrā patrem.

cūnctāris, anime? subitus ēn vultūs gravat

profūsus imber ac rigat flētū genās —

et flēre satis est? hāctenus fundent levem

oculī liquōrem: sēdibus pulsī suīs

lacrimās sequantur. hī marītālēs statim

fodiantur oculī!” dīxit, atque īrā furit:

ārdent minācēs igne truculentō genae

oculīque vix sē sēdibus retinent suīs;

violentus audāx vultus īrātus ferōx

iamiam ēruentis. gemuit et dīrum fremēns

manūs in ōra torsit; at contrā trucēs

oculī stetērunt et suam intentī manum

ultrō īnsequuntur: vulnerī occurrunt suō.

scrūtātur avidus manibus uncīs lūmina;

rādīce ab īmā funditus vulsōs simul

ēvolvit orbēs; haeret in vacuō manus

et fīxa penitus unguibus lacerat cavōs

altē recessūs lūminum et inānēs sinūs

saevitque frūstrā plūsque quam satis est furit —

tantum est perīclum lūcis. attollit caput

cavīsque lūstrāns orbibus caelī plāgās

noctem experītur. quidquid effossīs male

dēpendet oculīs rumpit et victor deōs

conclāmat omnēs: “parcite ēn patriae, precor:

iam iūsta fēcī, dēbitās poenās tulī,

inventa thalamīs digna nox tandem meīs.”

rigat ōra foedus imber, et lacerum caput

largum revulsīs sanguinem vēnīs vomit.

CHORUS

fātīs agimur: cēdite fātīs.

nōn sollicitae possunt cūrae

mūtāre ratī stāmina fūsī.

quidquid patimur mortāle genus,

quidquid facimus, venit ex altō,

servatque suae dēcrēta colūs

Lachesis dūrā revolūta manū.

omnia certō trāmite vādunt,

prīmusque diēs dedit extrēmum.

nōn illa deō vertisse licet

quae nexa suīs currunt causīs.

it cuique ratus prece nōn ūllā

mōbilis ōrdō. multīs ipsum

metuisse nocet: multī ad fātum

vēnēre suum dum fāta timent. —

sonuēre forēs, atque ipse suum

duce nōn ūllō mōlītur iter

lūminis orbus.

OEDIPUS

bene habet, perāctum est: iūsta persolvī patrī.

iuvant tenebrae. quis deus tandem mihi

plācātus ātrā nūbe perfundit caput?

quis scelera dōnat? cōnscium ēvāsī diem.

nīl, parricīda, dexterae dēbēs tuae:

lūx tē refūgit. vultus Oedipodam hic decet.

CHORUS

ēn ecce, rapidō saeva prōsiluit gradū

Iocasta vēcors, quālis attonita et furēns

Cadmēa māter abstulit nātō caput

sēnsitve raptum. dubitat afflīctum alloquī:

cupit pavetque. iam malīs cessit pudor,

sed haeret ōre prīma vōx.

IOCASTA

quid tē vocem —

nātumne? dubitās? nātus es: nātum pudet.

invīte loquere nāte. quō āvertis caput

vacuōsque vultūs?

OEDIPUS

quis fruī tenebrīs vetat?

quis reddit oculōs? mātris, ēn mātris sonus;

perdidimus operam. congredī fās amplius

haud est nefandōs. dīvidat vāstum mare

dirimatque tellūs abdita et quisquis sub hōc

in alia versūs sīdera ac sōlem āvium

dēpendet orbis alterum ex nōbīs ferat.

IOCASTA

fātī ista culpa est: nēmo fit fātō nocēns.

OEDIPUS

iam parce verbīs, māter, et parce auribus;

per hās reliquiās corporis truncī precor,

per inauspicātum sanguinis pignus meī,

per omne nostrī nōminis fās ac nefās.

IOCASTA

quid, anime, torpēs? socia cūr scelerum dare

poenās recūsās? omne cōnfūsum perīt,

incesta, per tē iūris hūmānī decus.

morere et nefāstum spīritum ferrō exige.

nōn sī ipse mundum concitāns dīvum sator

corusca saevā tēla iaculētur manū,

umquam rependam sceleribus poenās parēs

māter nefanda. mors placet: mortis via

quaerātur. agedum, commodā mātrī manum,

sī parricīda es: restat hoc operī ultimum.

rapiātur ēnsis. hōc iacet ferrō meus

coniūnx — quid illum nōmine haud vērō vocās?

socer est. utrumne pectorī īnfīgam meō

tēlum an patentī condītum iugulō imprimam?

ēligere nescīs vulnus. hunc, dextra, hunc pete

uterum capācem, quī virum et nātōs tulit.

CHORUS

iacet perēmpta. vulnerī immoritur manus

ferrumque sēcum nimius ēiēcit cruor.

OEDIPUS

Fātidice, tē, tē praesidem vērī deum

compello. sōlum dēbuī fātīs patrem:

bis parricīda plūsque quam timuī nocēns

mātrem perēmī — scelere cōnfecta est meō.

ō Phoebe mendāx, fāta superāvī impia.

pavitante gressū sequere fallentēs viās,

suspēnsa plantīs efferēns vestīgia

caecam tremente dexterā noctem rege.

ingredere praeceps, lūbricōs pōnēns gradūs,

ī profuge vāde — siste, nē in mātrem incidās.

quīcumque fessī pectore et morbō gravēs

sēmianima trahitis corpora, ēn fugiō, exeō:

relevāte colla, mītior caelī status

post terga sequitur. quisquis exīlem iacēns

animam retentat, vīvidōs haustūs levis

concipiat. īte, ferte dēpositīs opem.

mortifera mēcum vitia terrārum extrahō:

violenta Fāta et horridus Morbī tremor

Maciēsque et ātra Pestis et rabidus Dolor.

mēcum īte, mēcum: ducibus hīs ūtī libet.